تکنولوژی
تکنولوژی بومی در ایران: ترندهای X و اخبار مرتبط
تکنولوژی بومی در ایران، به‌ویژه در حوزه‌های هسته‌ای، پزشکی، کشاورزی و صنایع دفاعی، موضوعی پربحث در پلتفرم X و رسانه‌های خبری است. کاربران ایرانی در X با افتخار به دستاوردهای علمی، انتقاد از مشکلات اقتصادی و گاهی طنز، درباره خودکفایی و تأثیر تحریم‌ها صحبت می‌کنند. این گزارش به بررسی گفت‌وگوهای اخیر X (تا ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵) و اخبار مرتبط با تکنولوژی بومی در ایران می‌پردازد.
گفت‌وگوهای X درباره تکنولوژی بومی
۱. افتخار به دستاوردهای هسته‌ای و پزشکی
- کاربران به پیشرفت‌های ایران در فناوری هسته‌ای و پزشکی افتخار می‌کنند. برای مثال، پستی درباره تولید رادیوداروی “LU_CXCR4” که پیش‌تر تنها در آلمان و سوئیس ساخته می‌شد، توجه زیادی جلب کرد. این دارو به مرحله صادرات رسیده و کاربران آن را نشانه توان علمی ایران می‌دانند. بحث‌ها به اهمیت خودکفایی در برابر تحریم‌ها و حتی ترور دانشمندان کشیده شده است.
- پستی دیگر درباره مجتمع جدید غنی‌سازی نطنز در عمق ۱۴۰ متری زیر کوهی با ارتفاع ۱۶۰۰ متر، به ایمنی بالای این تأسیسات حتی در برابر حملات اتمی اشاره کرد. کاربران این را گامی بزرگ در خودکفایی هسته‌ای دانستند.
- در حوزه پزشکی، تولید بلورهای الکتریکی هسته‌ای برای کاربردهای پزشکی و دفاعی نیز مورد توجه بود. کاربران از پتانسیل صادرات این فناوری و جایگاه استراتژیک ایران در بازار جهانی صحبت کردند.
۲. پیشرفت‌های پزشکی و دارویی
- پست‌هایی درباره تولید داخلی محلول‌های دیالیز صفاقی نشان داد که این محصولات کیفیت قابل قبولی دارند و جایگزین خوبی برای نمونه‌های وارداتی هستند. کاربران از تلاش برای کاهش وابستگی به واردات حمایت کردند.
- داروهای لاغری بومی مثل “اسپارتینا” و “زایفورا” در بازار ایران مطرح شدند. بحث‌ها حول کیفیت این داروها در مقایسه با نمونه‌های قاچاق بود.
- فناوری‌های بیوتکنولوژی و ایمونوتراپی برای درمان سرطان‌های صعب‌العلاج، مثل پروژه‌های شرکت توکاژن، نیز مورد ستایش قرار گرفت. کاربران خواستار حمایت بیشتر دولت از این دستاوردها شدند.
۳. چالش‌های اقتصادی و تولید محصولات روزمره
- برخی پست‌ها با طنز به خودکفایی در تولید محصولاتی مثل خودکار، مداد، تراش و پاک‌کن اشاره کردند. کاربران این “افتخارات کوچک” را با کنایه به مشکلات بزرگ‌تر اقتصادی مرتبط دانستند.
- بحث‌هایی درباره پوشاک بومی، مثل لباس‌های تولید داخل در پلاسکو، نشان داد که کیفیت و قیمت این محصولات گاهی از برندهای خارجی بهتر است. کاربران به حمایت از تولید داخلی تشویق کردند.
- اما انتقادهایی هم وجود داشت. برخی کاربران به نقش مهاجران (مثل نیروی کار افغان) در تولید پوشاک و کفش اشاره کردند و هشدار دادند که اخراج آن‌ها می‌تواند کیفیت تولید را کاهش دهد.
۴. تکنولوژی بومی در کشاورزی و صنایع دفاعی
- پستی درباره صابون کشاورزی بومی، ریشه‌های تاریخی فناوری‌های کشاورزی ایران را یادآوری کرد و به ترکیب سنتی خاکستر و روغن‌های گیاهی اشاره داشت.
- کاربران به دستاوردهای تاریخی ایران، مثل قانون پایاپای، استفاده از اتر برای بیهوشی و پیوند قرنیه، افتخار کردند و معتقد بودند با رفع موانع، پتانسیل بومی‌سازی بیشتری وجود دارد.
- در حوزه دفاعی، پهپادها و موشک‌های بومی موضوع بحث‌های زیادی بودند. کاربران این پیشرفت‌ها را نشانه استقلال فناوری دانستند و از دیدگاه‌های مخالف خودکفایی انتقاد کردند.
اخبار مرتبط با تکنولوژی بومی
- هسته‌ای و انرژی: گزارش‌ها نشان می‌دهند ایران در غنی‌سازی و تأسیسات ایمن مثل نطنز پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. این دستاوردها به‌عنوان اهرمی در روابط بین‌المللی مطرح شده‌اند.
- هوش مصنوعی و بیوتکنولوژی: ایران با بیش از ۷۰۰۰ شرکت دانش‌بنیان، در نانوتکنولوژی (رتبه ۴ جهانی) و هوش مصنوعی پیشرفت کرده است. برنامه ملی هوش مصنوعی بر توسعه کاربردی این فناوری تأکید دارد، اما بومی‌سازی زیرساخت‌ها چالش اصلی است.
- پزشکی و دارو: تولید داروهای سرطانی و واکسن‌های بومی (مثل برکت) و همچنین توسعه eSIM بومی به‌عنوان جایگزین سیم‌کارت، از دستاوردهای اخیر هستند.
- صنایع دفاعی و هوافضا: رونمایی از پهپادها، موشک‌ها، رادارها و ماهواره‌های بومی در سال ۲۰۲۵ نشان‌دهنده رشد این حوزه است.
- چالش‌ها: تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی همچنان مانع بزرگی هستند. زمزمه‌های ازسرگیری واردات آیفون نشان‌دهنده تناقض بین بومی‌سازی و نیاز به محصولات خارجی است.
جمع‌بندی
گفت‌وگوهای X ترکیبی از غرور به دستاوردهای علمی (هسته‌ای، پزشکی و دفاعی) و نگرانی از چالش‌های اقتصادی مثل تحریم‌ها و کیفیت تولید است. اخبار سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد ایران در فناوری‌های دانش‌بنیان و انرژی پاک گام‌های بلندی برداشته، اما برای بومی‌سازی کامل زیرساخت‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری، همکاری بین‌المللی و رفع موانع اقتصادی دارد.
