بارورسازی ابرها در ایران تأیید شد: مردم مناطق هدف آماده باشند – ۱۳ مهر ۱۴۰۴
در حالی که ایران با بحران کم‌آبی و کاهش شدید بارش‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند، محمدمهدی جوادیان‌زاده، رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی، از اجرای عملیات بارورسازی ابرها به‌عنوان راهکاری برای افزایش بارندگی خبر داد. این فناوری، که با افزودن موادی مانند یدید نقره به ابرهای مناسب انجام می‌شود، می‌تواند بارش باران یا برف را تقویت کند. با این حال، چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت‌ها و فرسودگی تجهیزات همچنان مانع پیشرفت کامل آن هستند.
شرایط لازم برای بارورسازی موفق
جوادیان‌زاده توضیح داد که بارورسازی تنها برای ابرهای بارش‌زا با شرایط خاص مؤثر است. این شرایط شامل دمای مناسب (معمولاً زیر صفر درجه سلسیوس)، ضخامت کافی ابر و محتوای آبی بالا است. بدون این معیارها، عملیات بی‌اثر خواهد بود. در ایران، سامانه‌های ابری با پتانسیل بارش، هدف اصلی این فناوری قرار می‌گیرند.
بارورسازی در جهان: روشی مقرون‌به‌صرفه
این فناوری در ۷۰ کشور حداقل یک‌بار و در ۳۹ کشور به‌صورت مستمر اجرا شده است. در جهان، بارورسازی برای افزایش بارش، مه‌زدایی، سرکوب تگرگ و تأمین آب نیروگاه‌های برق‌آبی استفاده می‌شود. هزینه آن نسبت به روش‌های دیگر مانند شیرین‌سازی آب دریا، بسیار پایین‌تر است و می‌تواند تا ۲۰-۳۰ درصد بارش را افزایش دهد.
چالش‌های ایران: کمبود زیرساخت و فرسودگی تجهیزات
رئیس سازمان به کمبود هواپیما، پهپاد، ژنراتورهای زمینی و رادارهای پیشرفته هواشناسی اشاره کرد. تجهیزات موجود پس از ۲۰ سال استفاده فرسوده شده‌اند. با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی، ایران در تولید مواد بارورسازی، فلرهای درجاسوز و پهپادهای بومی پیشرفت‌هایی داشته، اما به‌روزرسانی زیرساخت‌ها ضروری است.
پیشرفت‌های داخلی در فناوری بارورسازی
ایران با تکیه بر توان داخلی، سخت‌افزار و نرم‌افزار رادارهای هواشناسی را ارتقا داده و در حال تست نهایی آن‌هاست. استفاده از فلرهای سوزنده، پهپادهای ساخت داخل و ژنراتورهای زمینی در پروژه‌های اخیر گسترش یافته. این پیشرفت‌ها، ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در منطقه تبدیل کرده است.
رد شایعه تأثیر بر کشورهای همسایه
جوادیان‌زاده شایعه تأثیر بارورسازی ایران بر بارندگی همسایگان (مانند ترکیه یا عراق) را رد کرد و گفت: «عملیات کاملاً کنترل‌شده است و با در نظر گرفتن جهت و سرعت باد، اثرات آن به مساحت محدود (حدود ۱۰۰-۲۰۰ کیلومتر مربع) می‌رسد.» عملیات مرزی با دقت برنامه‌ریزی می‌شود تا مشکلی ایجاد نشود.
بارورسازی در این مناطق: آماده‌باش برای پاییز
عملیات در مناطق با پتانسیل بارش بالا، مانند زاگرس، البرز، شمال غرب و جنوب شرق، اجرا می‌شود. جوادیان‌زاده هشدار داد: «در صورت احتمال سیل، عملیات تعلیق می‌شود.» مردم این مناطق باید به هشدارهای هواشناسی توجه کنند، زیرا بارش‌های افزایش‌یافته ممکن است در پاییز ۱۴۰۴ رخ دهد.
ضرورت تبیین علمی بارورسازی
رئیس سازمان تأکید کرد: «بدون اطلاع‌رسانی علمی، انتظارات غیرواقعی یا ناامیدی ایجاد می‌شود.» بارورسازی می‌تواند ۱۰-۳۰ درصد بارش را افزایش دهد، اما جایگزین مدیریت منابع آب نیست. دولت بر آموزش عمومی و همکاری با دانشگاه‌ها تمرکز دارد.
واکنش‌ها:
- شبکه‌های اجتماعی: در اینستاگرام و X، کاربران با هشتگ‌های #بارورسازی_ابرها و #بحران_آب از این خبر استقبال کردند. یک کاربر نوشت: «بالاخره راهی برای مقابله با خشکسالی!» برخی شایعات را رد کردند.
- رسانه‌ها: اقتصادآنلاین و فارس آن را راهکاری مقرون‌به‌صرفه دانستند، اما خبرآنلاین به چالش‌های زیرساختی اشاره کرد.
- کارشناسان: احد وظیفه (رئیس مرکز ملی اقلیم) بارورسازی را «مناقشه‌برانگیز» خواند، اما مؤثر دانست.
تحلیل:
- چرا مهم است؟: با کاهش ۹۰ میلی‌متری بارش در سال آبی ۱۴۰۳-۱۴۰۴، بارورسازی می‌تواند منابع آبی را تقویت کند. پیشرفت‌های داخلی، ایران را به خودکفایی نزدیک‌تر کرده است.
- چالش‌ها: فرسودگی تجهیزات و تحریم‌ها مانع هستند، اما تولید بومی فلرها و پهپادها امیدوارکننده است.
- چشم‌انداز: عملیات پاییز ۱۴۰۴ در مناطق هدف می‌تواند بارش را ۲۰٪ افزایش دهد، اما نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر دارد.
جمع‌بندی:
بارورسازی ابرها در ایران با تمرکز بر مناطق زاگرس و البرز، راهکاری برای مقابله با کم‌آبی است. جوادیان‌زاده از پیشرفت‌های بومی خبر داد، اما تأکید کرد عملیات با رعایت ایمنی (مانند تعلیق در سیل) اجرا می‌شود. مردم مناطق هدف آماده بارش‌های احتمالی باشند. برای جزئیات عملیات یا تأثیرات، اطلاع دهید!
