زندگی و سرگرمی
جزئیات واریز و قطع یارانه نقدی دهک‌های چهارم تا نهم در ایران
یارانه نقدی برای خانوارهای دهک‌های چهارم تا نهم واریز شده است، اما در عین حال، یارانه حدود ۳ میلیون نفر در کمتر از یک ماه اخیر قطع شده که نگرانی‌هایی را درباره معیشت خانوارها، به‌ویژه قشر متوسط و کارگری، ایجاد کرده است. در ادامه، جزئیات این موضوع، دلایل قطع یارانه، پیامدها و راهکارهای اعتراض به آن به‌صورت جامع بررسی می‌شود.
جزئیات واریز یارانه نقدی
- مبلغ واریزی: طبق گزارش‌های سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، یارانه نقدی مرحله ۱۷۵ (مربوط به شهریور ۱۴۰۴) به مبلغ ۱۳۱,۲۰۵ میلیارد ریال برای خانوارهای دهک‌های چهارم تا نهم واریز شده است. این مبلغ برای هر نفر در این دهک‌ها ۳۰۰,۰۰۰ تومان است، در حالی که دهک‌های اول تا سوم هر نفر ۴۰۰,۰۰۰ تومان دریافت می‌کنند.
- تعداد دریافت‌کنندگان: در شهریور ۱۴۰۴، حدود ۴۳,۷۴۱,۲۷۴ نفر در دهک‌های چهارم تا نهم یارانه نقدی دریافت کرده‌اند، که این تعداد نسبت به مردادماه کاهش چشمگیری داشته است.
- زمان واریز: یارانه نقدی از ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ قابل برداشت بوده و پس از کسر اقساط وام‌های سرپرستان خانوار وام‌گیرنده به حساب‌ها واریز شده است.
- مقایسه با ماه قبل: در مرداد ۱۴۰۴، یارانه نقدی به ۴۶,۵۷۶,۳۳۱ نفر پرداخت شده بود (به مبلغ ۱۳۹,۷۰۸ میلیارد ریال). این کاهش نشان‌دهنده حذف حدود ۲,۸۳۵,۰۵۷ نفر از دریافت‌کنندگان یارانه در یک ماه است.
دلایل قطع یارانه ۳ میلیون نفر
قطع یارانه نقدی حدود ۳ میلیون نفر در کمتر از یک ماه، عمدتاً به دلیل سیاست‌های هدفمندسازی یارانه‌ها و بازنگری در دهک‌بندی خانوارها بوده است. دلایل اصلی عبارتند از:
- بازنگری دهک‌بندی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی:
- دهک‌بندی خانوارها هر شش ماه یک‌بار بر اساس درآمد، دارایی، و اخیراً هزینه‌های ماهانه خانوارها بازبینی می‌شود. در شهریور ۱۴۰۴، معیار جدید دهک‌بندی بر اساس هزینه‌های ماهانه (به‌جای درآمد یا دارایی) اعمال شد. خانوارهایی که سرانه هزینه هر فرد آن‌ها بیش از ۱۰ میلیون تومان در ماه باشد، به دهک‌های ۸، ۹ و ۱۰ منتقل شده و یارانه آن‌ها قطع شده است.
- افراد حذف‌شده عمدتاً در انتهای صدک‌های دهک ۸ و ۹ قرار داشتند و به دهک ۱۰ (پردرآمدترین دهک) منتقل شدند. این فرآیند از ابتدای سال ۱۴۰۴ با حذف ۴۳۶,۰۰۰ نفر آغاز شده بود.
- اجرای قانون بودجه ۱۴۰۴:
- بر اساس بند (پ) تبصره ۱۳ قانون بودجه ۱۴۰۴، دولت موظف است یارانه نقدی دهک‌های هشتم، نهم و دهم (خانوارهای پردرآمد) را حذف کند. هدف این سیاست، تخصیص منابع به حمایت از دهک‌های پایین (۱ تا ۳) و افزایش اعتبار کالابرگ الکترونیکی است. تا پایان سال، قرار است یارانه ۱۸ میلیون نفر از این دهک‌ها حذف شود.
- حسن نوروزی، رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، اعلام کرده که این روند با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه خواهد داشت تا پرداخت‌ها عادلانه‌تر شود.
- تغییر در پایگاه رفاه ایرانیان:
- دولت از طریق پایگاه رفاه ایرانیان شیوه دهک‌بندی را تغییر داده و خانوارها را بر اساس معیارهای جدیدی ارزیابی می‌کند. این تغییرات باعث شده برخی خانوارها که پیش‌تر در دهک‌های ۴ تا ۹ بودند، به دهک ۱۰ منتقل شوند. به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، این افراد به دلیل درآمد و دارایی بالا مشمول یارانه نقدی و کالابرگ نمی‌شوند.
- هدفمندسازی منابع:
- منابع حاصل از حذف یارانه‌ها (حداقل ۴۰,۰۰۰ میلیارد تومان) قرار است به افزایش اعتبار کالابرگ، حمایت از خانوارهای نیازمند فاقد پوشش نهادهای حمایتی، و مستمری مددجویان اختصاص یابد. برای مثال، در چهار مرحله اخیر، به هر نفر در دهک‌های ۱ تا ۳ مبلغ ۵۰۰,۰۰۰ تومان کالابرگ اختصاص یافته است.
نگرانی‌های معیشتی و چالش‌ها
- تأثیر بر قشر متوسط و کارگری: گزارش‌ها، به‌ویژه از تابناک و مهر، نشان می‌دهند که بیش از یک میلیون خانوار، عمدتاً کارگری، از لیست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند. برخی از این افراد اعلام کرده‌اند که با وجود درآمد ماهانه کمتر از ۲۰ میلیون تومان، به اشتباه در دهک‌های پردرآمد قرار گرفته‌اند. این موضوع نگرانی‌هایی درباره کاهش قدرت خرید و معیشت خانوارهای متوسط ایجاد کرده است.
- احتمال خطا در دهک‌بندی: کارشناسان هشدار داده‌اند که هزینه‌های مقطعی (مانند هزینه‌های درمان یا تحصیل) ممکن است به اشتباه خانوارها را در دهک‌های بالا قرار دهد. این خطاها عدالت در توزیع یارانه‌ها را تحت تأثیر قرار داده و نارضایتی‌هایی را به دنبال داشته است.
- عدم پاسخگویی وزارت تعاون: پیگیری‌های رسانه‌ها از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره ملاک‌های دهک‌بندی، به‌ویژه برای کارگران با قراردادهای موقت (۹۰٪ از کارگران)، بی‌پاسخ مانده است. این عدم شفافیت به نگرانی‌ها دامن زده است.
- فشار تورمی: با توجه به نرخ تورم رسمی بالای ۳۲٪ و غیررسمی بیش از ۴۰٪، قطع یارانه نقدی برای خانوارهایی که با کاهش قدرت خرید مواجه‌اند، فشار معیشتی را افزایش داده است.
راهکارهای اعتراض به قطع یارانه
افرادی که معتقدند به اشتباه از لیست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند، می‌توانند از طریق روش‌های زیر اعتراض خود را ثبت کنند:
- سامانه حمایت وزارت تعاون: افراد می‌توانند به سامانه my.gov.ir مراجعه کرده و درخواست بازنگری دهک‌بندی خود را ثبت کنند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که از شهریور ۱۴۰۴ تاکنون بیش از یک میلیون درخواست بازنگری ثبت شده است.
- تماس تلفنی: شماره ۰۲۱-۶۳۶۹ برای ثبت اعتراضات در نظر گرفته شده است.
- ارائه اطلاعات درآمدی: افرادی که اعتراض می‌کنند، باید اطلاعات درآمدی دقیق ارائه دهند. در صورت تأیید صحت اطلاعات و قرار گرفتن در دهک‌های پایین‌تر، یارانه آن‌ها بازگردانده خواهد شد.
تحلیل و پیش‌بینی
- تداوم حذف یارانه‌ها: با توجه به تکلیف قانونی دولت، احتمالاً در ماه‌های آینده تعداد بیشتری از خانوارهای دهک‌های ۸ و ۹ از لیست یارانه‌بگیران حذف خواهند شد. سخنگوی دولت، فاطمه مهاجرانی، اعلام کرده که نشست مشترکی با وزارت کار برای شفاف‌سازی این فرآیند برگزار خواهد شد.
- تأثیر بر معیشت: حذف یارانه‌ها در شرایط تورمی می‌تواند فشار مضاعفی بر خانوارهای متوسط و کارگری وارد کند، به‌ویژه اگر خطاهای دهک‌بندی اصلاح نشود. کارشناسان پیشنهاد می‌دهند که دولت معیارهای دهک‌بندی را شفاف‌تر کند و از داده‌های دقیق‌تری برای شناسایی خانوارهای پردرآمد استفاده کند.
- تقویت کالابرگ: منابع حاصل از حذف یارانه‌ها به تقویت طرح کالابرگ الکترونیکی اختصاص می‌یابد، که می‌تواند حمایت از دهک‌های پایین را تقویت کند، اما اثربخشی آن به نحوه اجرا و پوشش خانوارهای نیازمند بستگی دارد.
جمع‌بندی
واریز یارانه نقدی مرحله ۱۷۵ برای دهک‌های چهارم تا نهم در ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ انجام شده، اما حذف یارانه حدود ۳ میلیون نفر در یک ماه اخیر، به دلیل بازنگری دهک‌بندی و اجرای قانون بودجه ۱۴۰۴، نگرانی‌هایی درباره معیشت خانوارها ایجاد کرده است. این سیاست با هدف توزیع عادلانه‌تر منابع و حمایت از دهک‌های پایین اجرا می‌شود، اما خطاهای احتمالی در دهک‌بندی و عدم شفافیت معیارها چالش‌هایی را به وجود آورده است. افراد معترض می‌توانند از طریق سامانه حمایت یا تماس تلفنی اقدام کنند.
