پیوستن ۲۰ آتش‌نشان زن به سازمان آتش‌نشانی تهران: گامی بزرگ در جهت تنوع جنسیتی
در مراسم ویژه‌ای که به مناسبت روز آتش‌نشان (۷ مهر ۱۴۰۴) در برج میلاد تهران برگزار شد، قدرت‌الله محمدی، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، از پیوستن ۲۰ آتش‌نشان زن به این سازمان خبر داد. این اقدام، تعداد آتش‌نشانان زن در تهران را از ۱۶ نفر فعلی به ۳۶ نفر افزایش خواهد داد. این مراسم با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، علیرضا زاکانی، شهردار تهران، و جمعی از اعضای شورای شهر برگزار شد و فرصتی بود برای تقدیر از فداکاری‌های آتش‌نشانان و اعلام برنامه‌های جدید سازمان.
جزئیات خبر
- افزایش تعداد آتش‌نشانان زن: قدرت‌الله محمدی اعلام کرد که ۲۰ آتش‌نشان زن جدید به‌زودی به جمع ۱۶ آتش‌نشان زن فعلی سازمان آتش‌نشانی تهران اضافه خواهند شد. این اقدام در راستای سیاست‌های افزایش حضور زنان در مشاغل عملیاتی و تقویت تنوع جنسیتی در این سازمان انجام می‌شود.
- زمینه‌های تاریخی: حضور زنان در آتش‌نشانی ایران سابقه‌ای نسبتاً کوتاه دارد. در سال ۲۰۰۶ (۱۳۸۵)، ایستگاه شماره ۹ در کرج به‌عنوان اولین ایستگاه آتش‌نشانی با حضور ۱۱ زن آتش‌نشان افتتاح شد که به‌عنوان پروژه‌ای آزمایشی در دوران ریاست‌جمهوری محمد خاتمی آغاز شده بود. این پروژه با هدف شکستن تابوهای جنسیتی و ایجاد فرصت‌های برابر برای زنان در مشاغل سخت و عملیاتی اجرا شد.
- آموزش و آمادگی: زنان آتش‌نشان در تهران، مانند همتایان مرد خود، دوره‌های آموزشی سخت و جامعی را پشت سر می‌گذارند. این دوره‌ها شامل تمرینات بدنی، آموزش‌های نظری، عملیات نجات، و کار با تجهیزات آتش‌نشانی است. به گفته محمدی، این زنان با همان استانداردهای بالای مردان آموزش دیده‌اند و آماده انجام مأموریت‌های چالش‌برانگیز هستند.
- اهمیت این اقدام: افزایش حضور زنان در آتش‌نشانی تهران نه‌تنها نشان‌دهنده پیشرفت در برابری جنسیتی است، بلکه به بهبود خدمات در شرایط خاص، مانند امدادرسانی به زنان و کودکان در موقعیت‌های حساس، کمک می‌کند. این موضوع در کشوری که محدودیت‌های جنسیتی در برخی حوزه‌ها همچنان وجود دارد، گامی مهم تلقی می‌شود.
واکنش‌ها و زمینه‌ها
- واکنش‌های اجتماعی: خبر پیوستن زنان آتش‌نشان جدید در شبکه‌های اجتماعی با استقبال گسترده‌ای مواجه شد. کاربران در پلتفرم ایکس با هشتگ‌هایی مانند #آتش‌نشان_زن و #برابری_جنسیتی از این اقدام به‌عنوان نشانه‌ای از پیشرفت و توانمندسازی زنان یاد کردند. یکی از کاربران نوشت: «دیدن زنان شجاع در کنار مردان در آتش‌نشانی تهران افتخارآمیزه!» با این حال، برخی کاربران محافظه‌کار این اقدام را «نمایشی» خواندند و معتقد بودند که تمرکز باید بر بهبود تجهیزات و شرایط کاری آتش‌نشانان باشد.
- سابقه جهانی: حضور زنان در آتش‌نشانی در کشورهای دیگر نیز با چالش‌هایی همراه بوده است. به عنوان مثال، در آمریکا تنها حدود ۵ درصد از آتش‌نشانان در سال ۲۰۲۰ زن بودند، و در بسیاری از کشورها، زنان همچنان با موانعی مانند تجهیزات نامناسب یا تبعیض جنسیتی مواجه هستند. در ایران، این اقدام با توجه به محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی، گامی پیشرو محسوب می‌شود.
- چالش‌های پیشرو: با وجود پیشرفت‌ها، زنان آتش‌نشان در ایران همچنان با چالش‌هایی مانند پذیرش اجتماعی، تجهیزات متناسب با فیزیک بدنی زنان، و تعادل بین شیفت‌های سنگین و مسئولیت‌های خانوادگی مواجه هستند. تجربه جهانی نشان می‌دهد که تأمین تجهیزات مناسب و آموزش‌های تخصصی برای زنان می‌تواند به بهبود عملکرد آن‌ها کمک کند.
اهمیت فرهنگی و اجتماعی
این اقدام سازمان آتش‌نشانی تهران، به‌ویژه در زمینه‌ای که به‌طور سنتی مردانه تلقی می‌شود، نشان‌دهنده تغییر نگرش‌ها در جامعه ایران است. حضور زنان در نقش‌های عملیاتی مانند آتش‌نشانی نه‌تنها به شکستن کلیشه‌های جنسیتی کمک می‌کند، بلکه الگویی برای نسل جوان، به‌ویژه دختران، ایجاد می‌کند تا به توانایی‌های خود در مشاغل چالش‌برانگیز ایمان داشته باشند. این حرکت همچنین با توجه به اظهارات قبلی مقامات آتش‌نشانی، مانند گودرزی در سال ۲۰۲۳، مبنی بر برنامه‌ریزی برای افزایش تعداد زنان آتش‌نشان، نشان از تعهد بلندمدت به این هدف دارد.
سابقه آتش‌نشانی زنان در ایران
- کرج (۱۳۸۵): ایستگاه شماره ۹ کرج با ۱۱ آتش‌نشان زن، اولین تجربه حضور زنان در آتش‌نشانی ایران بود. این زنان، مانند لیلا ابراهیمی و سارا شباندوست، با وجود مخالفت‌های خانوادگی و اجتماعی، آموزش‌های مشابه مردان را گذراندند و به نمادی از شجاعت و تابوشکنی تبدیل شدند.
- تهران (۱۴۰۱): در سال ۲۰۲۲، اعلام شد که ۱۶ زن آتش‌نشان پس از گذراندن دوره‌های آموزشی، در سال ۲۰۲۳ به سازمان آتش‌نشانی تهران ملحق خواهند شد. این گروه اولین زنان آتش‌نشان حرفه‌ای در پایتخت بودند که با استقبال عمومی مواجه شدند.
- وایرال شدن تصویر زنان آتش‌نشان (۱۴۰۴): در اردیبهشت ۱۴۰۴، عکسی از زنان آتش‌نشان تهران که در حال اطفای حریق در خیابان ستارخان بودند، در شبکه‌های اجتماعی وایرال شد و تحسین گسترده‌ای را برانگیخت.
توصیه‌ها و چشم‌انداز
- توسعه زیرساخت‌ها: سازمان آتش‌نشانی تهران باید تجهیزات متناسب با فیزیک زنان، مانند لباس‌ها و کلاه‌های ایمنی مخصوص، فراهم کند تا ایمنی و کارایی آن‌ها افزایش یابد.
- آموزش مداوم: با توجه به تجربه جهانی، آموزش‌های تخصصی و مداوم برای زنان آتش‌نشان می‌تواند به بهبود عملکرد و کاهش آسیب‌های شغلی کمک کند.
- حمایت اجتماعی: اطلاع‌رسانی عمومی و حمایت از حضور زنان در این حرفه می‌تواند به پذیرش گسترده‌تر آن‌ها در جامعه کمک کند.
- افزایش تعداد: با توجه به اینکه سازمان آتش‌نشانی تهران بیش از ۵۳۰۰ آتش‌نشان دارد، افزایش تعداد زنان به بیش از ۳۶ نفر همچنان ضروری است تا به استانداردهای جهانی نزدیک‌تر شود.
جمع‌بندی
پیوستن ۲۰ آتش‌نشان زن جدید به سازمان آتش‌نشانی تهران، گامی مهم در راستای برابری جنسیتی و تقویت نقش زنان در مشاغل عملیاتی و حیاتی است. این اقدام نه‌تنها ظرفیت‌های سازمان آتش‌نشانی تهران را تقویت می‌کند، بلکه پیامی قدرتمند به جامعه ارسال می‌کند که زنان می‌توانند در هر حرفه‌ای، حتی در مشاغل سخت و خطرناک، بدرخشند. با وجود چالش‌های موجود، مانند نیاز به تجهیزات مناسب و پذیرش اجتماعی، این حرکت نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر برای حضور زنان در خدمات ایمنی و اضطراری ایران است.
