هفته گردشگری ایران ۱۴۰۴: “گردشگری و فرهنگ”؛ پلی میان میراث کهن و نوآوری‌های دیجیتال
هفته گردشگری ایران، یکی از رویدادهای کلیدی سالانه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، از ۲۷ سپتامبر (۵ مهر ۱۴۰۴) تا ۳ اکتبر (۱۱ مهر ۱۴۰۴) با بیش از ۴۰۰ برنامه متنوع در سراسر کشور برگزار می‌شود. این رویداد که با تمرکز بر تم “گردشگری و توسعه پایدار”، نقش حیاتی گردشگری در حفظ میراث فرهنگی و رشد اقتصادی را برجسته می‌کند، امسال بر تقاطع “گردشگری و فرهنگ” تأکید ویژه‌ای دارد. روز ششم این هفته (۱۰ مهر / ۲ اکتبر) به‌طور خاص به “گردشگری و فرهنگ” اختصاص یافته و شامل جشنواره‌های فرهنگی، تورهای میراثی و برنامه‌های نوآورانه دیجیتال است که هدف آن‌ها، حفاظت از غنای فرهنگی ایران در برابر چالش‌های مدرن و ترویج گردشگری مسئولانه است.
این هفته نه تنها فرصتی برای معرفی ظرفیت‌های گردشگری ایران به عموم مردم و گردشگران خارجی فراهم می‌کند، بلکه بر نوآوری‌های دیجیتال به‌عنوان ابزاری برای حفظ و ترویج میراث فرهنگی تمرکز دارد. با توجه به چالش‌هایی مانند تغییرات اقلیمی و فشارهای اقتصادی، این رویداد بر گردشگری پایدار تأکید می‌کند که در آن، جوامع محلی نقش مرکزی در حفاظت از سنت‌ها ایفا می‌کنند.
برنامه‌های کلیدی هفته گردشگری
برنامه‌های این هفته در شهرهای مختلف ایران، از تهران تا شوشتر و مناطق شمالی، توزیع شده و شامل ترکیبی از رویدادهای سنتی و مدرن است. جدول زیر خلاصه‌ای از روزهای برجسته را نشان می‌دهد:
| روز | تم | برنامه‌های اصلی |
|---|---|---|
| روز اول (۵ مهر) | گردشگری و محیط زیست | تورهای طبیعت‌گردی در تهران و پاکسازی جاذبه‌های طبیعی با کمپین “سفر پاک” برای کاهش پلاستیک. |
| روز پنجم (۹ مهر) | گردشگری و جوامع محلی | تورهای حمایتی از اقتصاد محلی، با تمرکز بر حفظ محیط زیست و میراث فرهنگی در مناطق روستایی. |
| روز ششم (۱۰ مهر) | گردشگری و فرهنگ | جشنواره‌های فرهنگی، اجراهای سنتی، تورهای میراثی در عباس‌آباد تهران، و نمایشگاه‌های دیجیتال از سنت‌های ایرانی. |
| روز هفتم (۱۱ مهر) | گردشگری و اقتصاد | همایش‌های همکاری سبز با دستگاه‌های دولتی، و انعقاد اسناد برای گردشگری پایدار. |
این برنامه‌ها با مشارکت بیش از ۴۰۰ رویداد محلی، از جمله جشنواره‌های موسیقی سنتی در شوشتر (با تمرکز بر “۲۴ مقوم شوشتری” ثبت‌شده در میراث معنوی) تا همایش‌های جهانی، طراحی شده‌اند.
تمرکز بر حفظ فرهنگی: میراث غنی ایران در قلب گردشگری پایدار
ایران با بیش از ۲۷ میراث جهانی ثبت‌شده در یونسکو (مانند تخت جمشید، میدان نقش جهان و بادگیرهای یزد)، یکی از غنی‌ترین گنجینه‌های فرهنگی جهان را داراست. هفته گردشگری بر نقش گردشگری در حفظ این میراث تأکید دارد:
- حفاظت از سنت‌های محلی: رویدادهایی مانند جشنواره‌های آداب و رسوم در شوشتر، که شامل بازی‌های سنتی، موسیقی محلی و غذاهای بومی است، به احیای میراث غیرمادی کمک می‌کند. این برنامه‌ها جوامع محلی را درگیر می‌کنند تا سنت‌ها را به نسل‌های آینده منتقل کنند.
- گردشگری مسئولانه: تأکید بر اینکه گردشگری نباید به تخریب فرهنگی منجر شود، بلکه باید با احترام به آثار باستانی، مانند حفاظت از سایت‌های باستانی در برابر تغییرات اقلیمی، همراه باشد. سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) نیز در گزارش‌های خود، بر این اصل تأکید دارد که سیاست‌های گردشگری باید میراث هنری و باستان‌شناختی را حفظ کنند.
- تأثیر اقتصادی: این رویدادها پیش‌بینی می‌کنند که با جذب گردشگران، درآمد محلی افزایش یابد و به حفظ مشاغل سنتی مانند صنایع‌دستی کمک کند.
نوآوری‌های دیجیتال: آینده گردشگری فرهنگی
یکی از جنبه‌های نوآورانه این هفته، ادغام فناوری دیجیتال برای ترویج و حفاظت میراث است:
- اپلیکیشن‌ها و تورهای مجازی: پلتفرم‌های دیجیتال برای تورهای ۳۶۰ درجه از سایت‌های تاریخی، مانند اپلیکیشن‌های واقعیت افزوده (AR) که داستان‌های فرهنگی را روایت می‌کنند. این ابزارها به گردشگران اجازه می‌دهند بدون آسیب به سایت‌ها، تجربه‌ای immersive داشته باشند.
- شبکه‌های اجتماعی و کمپین‌های آنلاین: کمپین “سفر پاک” از طریق اینستاگرام و تلگرام، کاربران را به اشتراک‌گذاری تجربیات پایدار دعوت می‌کند. همچنین، استفاده از هوش مصنوعی برای ترجمه سنت‌های محلی به زبان‌های خارجی.
- همکاری‌های نوین: جلسات در عباس‌آباد تهران بر نوآوری‌های دیجیتال برای بازاریابی فرهنگی تمرکز دارند، مانند استفاده از بلاکچین برای حفاظت از حقوق مالکیت معنوی صنایع‌دستی.
این نوآوری‌ها، به‌ویژه در دوران پساکرونا، گردشگری را فراگیرتر کرده و به کشورهای در حال توسعه مانند ایران کمک می‌کند تا با چالش‌های جهانی رقابت کنند.
تأثیر جهانی و چشم‌انداز آینده
هفته گردشگری ایران بخشی از جنبش جهانی برای “گردشگری فرهنگی پایدار” است که توسط UNWTO ترویج می‌شود. این رویداد نه تنها آگاهی عمومی را افزایش می‌دهد، بلکه با تمرکز بر “خانواده‌محور” و “سبز” بودن، ایران را به مقصدی جذاب برای گردشگران آگاه تبدیل می‌کند. پیش‌بینی می‌شود این هفته به رشد ۱۵-۲۰ درصدی ورود گردشگران در سال ۱۴۰۴ منجر شود، با تأکید بر حفظ فرهنگی به‌عنوان پایه‌ای برای توسعه اقتصادی.
