حاشیه‌های حذف کمک‌هزینه اولاد مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی: اعتراض بازماندگان و پاسخ سازمان
حذف «کمک‌هزینه اولاد» از فیش حقوقی برخی بازماندگان مستمری‌بگیر سازمان تأمین اجتماعی در پرداخت حقوق شهریورماه ۱۴۰۴، موجی از اعتراضات و نارضایتی را در میان این گروه ایجاد کرده است. این تصمیم، که به گفته سازمان به دلیل به‌روزرسانی هوشمند اطلاعات و اعمال مقررات جدید صورت گرفته، برای فرزندان بالای ۱۸ سال بازمانده اجرا شده و با واکنش‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها همراه بوده است.
جزئیات ماجرا
بر اساس گزارش قطره باران، سازمان تأمین اجتماعی اعلام کرده که در راستای هوشمندسازی اطلاعات و به‌روزرسانی پرونده‌های مستمری‌بگیران، کمک‌هزینه اولاد برای فرزندان بالای ۱۸ سال بازمانده که بیمه‌شده اصلی نیستند، حذف شده است. این تغییر بر اساس تصویب‌نامه هیئت وزیران در ۱۷ شهریور ۱۴۰۴ اعمال شده و تنها شامل بازماندگانی می‌شود که حقوق پدر یا مادر فوت‌شده را دریافت می‌کنند، نه بیمه‌شدگان اصلی یا بازنشستگان.
سازمان تأمین اجتماعی تأکید کرده که این تغییر هیچ تأثیری بر حقوق بازنشستگان، ازکارافتادگان و بخش عمده‌ای از بازماندگان نداشته و حق اولاد برای زنان سرپرست خانوار همچنان برقرار است. با این حال، برخی بازماندگان این تصمیم را «ناعادلانه» و «غیرمنتظره» خوانده‌اند، به‌ویژه که این کمک‌هزینه در سال‌های گذشته به‌طور مداوم پرداخت می‌شد.
اعتراض بازماندگان
عاطفه بابایی، یکی از بازماندگان مستمری‌بگیر، از تجربه خود سخن گفت: «پس از فوت پدرم در کودکی، زندگی ما با مستمری تأمین اجتماعی و با سختی و قناعت پیش می‌رفت. مستمری ماهانه ما حدود ۱۸ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بود که شامل کمک‌هزینه اولاد برای من و خواهرم (دو دختر مجرد بالای ۱۸ سال) می‌شد. اما در فیش حقوقی شهریورماه، ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از این مبلغ به دلیل حذف حق اولاد کسر شد.»
وی افزود: «پس از پیگیری از تأمین اجتماعی، به ما گفتند که این کمک‌هزینه تنها به بیمه‌شدگان اصلی یا والدینی که در قید حیات هستند تعلق می‌گیرد و برای بازماندگان بالای ۱۸ سال حذف شده است. این تصمیم در وسط سال و بدون اطلاع قبلی، زندگی ما را تحت فشار قرار داده و مصداق بی‌عدالتی است.» بابایی همچنین از عدم پاسخگویی مناسب سامانه تأمین اجتماعی گلایه کرد و گفت: «پس از یک ساعت انتظار در سامانه ۱۴۲۰، تنها پاسخ این بود که به دلیل هوشمندسازی، ما شرایط دریافت حق اولاد را نداریم.»
پاسخ سازمان تأمین اجتماعی
سازمان تأمین اجتماعی در اطلاعیه‌ای رسمی اعلام کرد که هیچ تغییری در محاسبه و پرداخت حقوق بازنشستگان، ازکارافتادگان و بخش عمده بازماندگان ایجاد نشده است. این سازمان توضیح داد که توقف پرداخت کمک‌هزینه اولاد برای برخی بازماندگان به دلیل اعمال مقررات جدید و به‌روزرسانی سیستمی اطلاعات رخ داده است. با این حال، تأمین اجتماعی در حال انجام اصلاحات نرم‌افزاری و تکمیل اطلاعات است تا مشکلات موجود در پرداخت‌های مهرماه برطرف شود.
برای رسیدگی به اعتراضات، سازمان از بازماندگان متأثر از این تغییر دعوت کرده تا درخواست‌های خود را از طریق سامانه تلفنی ۱۴۲۰ یا پرتال https://1420.tamin.ir ثبت کنند. مراحل ثبت درخواست به این صورت است:
- ورود به پرتال ۱۴۲۰
- کلیک روی بخش پروفایل کاربری (نام کاربر)
- انتخاب گزینه «رسیدگی به تغییرات حکم بازماندگان»
- تکمیل و ثبت فرم مربوطه
- پیگیری وضعیت درخواست از طریق گزینه «پیگیری درخواست» در همان پرتال
سازمان تأمین اجتماعی تأکید کرده که نتایج بررسی‌ها از طریق پیامک حاوی کد رهگیری به متقاضیان اطلاع‌رسانی خواهد شد. همچنین، این سازمان هشدار داده که تنها مرجع رسمی اخبار مربوط به تأمین اجتماعی، اداره کل روابط عمومی این سازمان است و از مخاطبان خواسته تا از پیگیری اخبار از منابع غیررسمی خودداری کنند.
تحلیل و واکنش‌ها
حذف کمک‌هزینه اولاد برای بازماندگان بالای ۱۸ سال، به‌ویژه در شرایط اقتصادی کنونی با تورم بالا و افزایش هزینه‌های زندگی، انتقادات گسترده‌ای را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت. کاربران با هشتگ‌هایی مانند #حق_اولاد و #تأمین_اجتماعی به این موضوع واکنش نشان دادند. برخی این اقدام را «ضربه به اقشار آسیب‌پذیر» خواندند و نوشتند: «حذف حق اولاد بازماندگان یعنی گرفتن لقمه از دهان خانواده‌های کم‌درآمد.» در مقابل، برخی کاربران معتقد بودند که این تغییر به دلیل اصلاحات سیستمی و جلوگیری از پرداخت‌های غیرقانونی ضروری بوده است.
فاطمه محمدبیگی، نماینده مجلس، نیز در واکنش به این تصمیم، آن را «غیرعادلانه» توصیف کرد و خواستار بازگشت این کمک‌هزینه شد. او تأکید کرد که بازماندگان، به‌ویژه فرزندان مجرد بالای ۱۸ سال که هنوز تحت حمایت مالی والدین فوت‌شده هستند، نباید از این حق محروم شوند.
نکات تکمیلی
- میزان کمک‌هزینه اولاد: این مبلغ در سال ۱۴۰۴ برای هر فرزند حدود ۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان بود که برای خانواده‌هایی مانند خانواده بابایی (با دو فرزند) به ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌رسید.
- دامنه تأثیر: این تغییر تنها شامل بازماندگانی است که بیمه‌شده اصلی نیستند و فرزندان آن‌ها بالای ۱۸ سال سن دارند. زنان سرپرست خانوار و بیمه‌شدگان اصلی همچنان مشمول دریافت این کمک‌هزینه هستند.
- سامانه ۱۴۲۰: این سامانه به‌صورت شبانه‌روزی پاسخگوی سوالات و مشکلات مستمری‌بگیران است و امکان ثبت درخواست‌های غیرحضوری را فراهم می‌کند.
جمع‌بندی
حذف کمک‌هزینه اولاد برای فرزندان بالای ۱۸ سال بازمانده مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی، موجی از نارضایتی را در میان این گروه ایجاد کرده است. در حالی که سازمان تأمین اجتماعی این اقدام را نتیجه هوشمندسازی اطلاعات و اصلاحات سیستمی می‌داند، بازماندگان آن را غیرعادلانه و فشار مضاعف بر زندگی خود توصیف می‌کنند. این سازمان با دعوت از متأثران برای ثبت درخواست‌هایشان در سامانه ۱۴۲۰، قول داده که مشکلات را در پرداخت‌های مهرماه برطرف کند. با این حال، این موضوع بار دیگر اهمیت شفافیت و اطلاع‌رسانی به‌موقع در تصمیمات اقتصادی را برجسته می‌کند.
