زبان فارسی باید در سازمان ملل طنین‌انداز شود: خاطراتی از سفر تاریخی آیت‌الله خامنه‌ای به نیویورک
به گزارش قطره باران در شهریور ۱۳۶۶، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت ایران، برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نیویورک سفر کردند تا در اجلاسیه سالانه سازمان ملل متحد سخنرانی کنند. این سفر، که در بحبوحه جنگ تحمیلی و تهدیدات آمریکا در خلیج فارس انجام شد، نقطه عطفی در دیپلماسی ایران بود. همزمان با این سفر، نیروی دریایی آمریکا به کشتی ایران‌اجر حمله کرد و ادعای مین‌گذاری توسط ایران را مطرح نمود، که بخشی از تلاش برای تحت فشار قرار دادن هیئت ایرانی بود. با وجود این چالش‌ها، آیت‌الله خامنه‌ای برنامه‌های خود شامل ملاقات‌های سیاسی و مصاحبه‌های رسانه‌ای را با قدرت پیش بردند و از فرصت‌های رسانه‌ای برای بیان مواضع و منافع ایران بهره گرفتند.
فضل‌الله نیک‌آئین، زبان‌شناس و استاد دانشگاه که وظیفه ترجمه نطق و مصاحبه‌های رئیس‌جمهور را بر عهده داشت، در گفت‌وگو با دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای خاطراتی از این سفر تاریخی را بازگو کرده است. این خاطرات در بخش «درس و عبرت تاریخ» رسانه KHAMENEI.IR منتشر شده و شامل سه روایت کلیدی است:
- مترجمی در قامت مشاور: نیک‌آئین از تجربه دشوار ترجمه مصاحبه آیت‌الله خامنه‌ای با تد کاپل، مجری معروف شبکه ABC، سخن گفت که حدود یک‌ونیم ساعت طول کشید. او به دلیل وسواس در ترجمه دقیق و فشار ناشی از اهمیت این گفت‌وگو، چالش زیادی داشت. نیک‌آئین نقل کرد که یکی از نویسندگان فایننشال تایمز ترجمه او را «دقیق و پرزحمت» توصیف کرد. همچنین، در جلسه صبحانه با روزنامه‌نگاران، آیت‌الله خامنه‌ای او را به‌عنوان مشاور معرفی کردند، که نشان‌دهنده اعتماد به توانایی‌های او بود.
- خطای ریگان و فرصت تبلیغاتی برای ایران: در روز سخنرانی، حمله آمریکا به کشتی ایران‌اجر فضای رسانه‌ای را علیه ایران متشنج کرد. اما رونالد ریگان، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، با اظهارنظر درباره انتظار برای شنیدن سخنان رئیس‌جمهور ایران، توجه جهانی را به سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای جلب کرد. این خطا باعث شد نطق ایشان به‌طور گسترده در رسانه‌های بین‌المللی پخش شود، که نیک‌آئین آن را معادل «۱۰۰ میلیون دلار تبلیغات رایگان» برای ایران دانست.
- طنین زبان فارسی در سازمان ملل: نیک‌آئین پیشنهاد کرد که آیت‌الله خامنه‌ای به دلیل تسلط بر زبان عربی و حضور ۵۰ کشور اسلامی در سازمان ملل، نطق خود را به عربی ارائه کنند. اما ایشان تأکید کردند که زبان فارسی، به‌عنوان زبان رسمی ایران، باید در کریدورهای سازمان ملل طنین‌انداز شود. این تصمیم، با وجود امکان سخنرانی به عربی، نشان‌دهنده اهتمام ایشان به هویت ملی و فرهنگی ایران بود.
واکنش‌ها:
- شبکه‌های اجتماعی: در اینستاگرام و X، کاربران با هشتگ‌های #دیپلماسی_ایران و #سازمان_ملل از این خاطرات استقبال کردند. یک کاربر نوشت: «اینکه رهبر انقلاب حتی در سازمان ملل روی زبان فارسی تأکید کردند، غرورآفرینه!» برخی نیز به تأثیر دیپلماسی رسانه‌ای آیت‌الله خامنه‌ای اشاره کردند.
- رسانه‌ها: فارس و ایسنا این خاطرات را نشانه‌ای از قدرت دیپلماتیک ایران در شرایط دشوار دانستند. بی‌بی‌سی فارسی نیز به زمینه تاریخی این سفر و تنش‌های ایران و آمریکا پرداخت.
- کارشناسان: تحلیلگران سیاسی معتقدند این سفر نمونه‌ای از استفاده هوشمندانه از تریبون‌های جهانی برای دفاع از منافع ملی بود، به‌ویژه در شرایط جنگ و تحریم.
تحلیل:
- چرا مهم است؟: این سفر در شرایطی انجام شد که ایران تحت فشار جنگ تحمیلی و تهدیدات آمریکا بود. سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای و استفاده از رسانه‌ها، فرصتی برای تبیین مواضع ایران و مقابله با تبلیغات منفی فراهم کرد.
- چالش‌ها: حمله به کشتی ایران‌اجر و تبلیغات منفی آمریکا، فضا را برای هیئت ایرانی دشوار کرده بود، اما مدیریت هوشمندانه این بحران به تقویت جایگاه ایران منجر شد.
- چشم‌انداز: این خاطرات نشان‌دهنده اهمیت دیپلماسی عمومی و استفاده از زبان و فرهنگ ملی در صحنه‌های بین‌المللی است، که می‌تواند الگویی برای دیپلمات‌های امروزی باشد.
جمع‌بندی:
سفر تاریخی آیت‌الله خامنه‌ای به سازمان ملل در شهریور ۱۳۶۶، با وجود چالش‌هایی مانند حمله به کشتی ایران‌اجر، به فرصتی برای طنین‌انداز شدن زبان فارسی و مواضع ایران در جهان تبدیل شد. خاطرات فضل‌الله نیک‌آئین از ترجمه نطق و مصاحبه‌ها، نقش دیپلماسی رسانه‌ای و تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه در این سفر را برجسته می‌کند
