بحران عمیق‌تر هسته‌ای ایران: روسیه تحریم‌های سازمان ملل را “غیرقانونی” خواند
مسکو، ۲ اکتبر –روسیه روز پنجشنبه اعلام کرد که بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، اقدامی غیرقانونی است که توسط قدرت‌های اروپایی هدایت شده و بحران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور را عمیق‌تر کرده است.
سخنگوی وزارت خارجه، ماریا زاخارووا، گفت که بازفرض تحریم‌ها نتیجه “دستکاری” توسط بریتانیا، آلمان و فرانسه است.
خبرنامه جریان‌های خلیج فارس رویترز، آخرین اخبار ژئوپلیتیک، انرژی و مالی در منطقه را برای شما می‌آورد. برای عضویت کلیک کنید.
او در یک نشست خبری گفت: “بر این اساس، نتایج… از نظر قانونی باطل و فاقد اعتبار هستند و نمی‌توانند هیچ تعهد قانونی بر سایر دولت‌ها تحمیل کنند.”
زمینه و جزئیات بیشتر
این بیانیه روسیه در حالی ایراد شده که سازمان ملل متحد در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵، تحریم‌های علیه ایران را از طریق مکانیسم “اسنپ‌بک” (snapback) بازگرداند. این فرآیند توسط سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) فعال شد، که ادعا می‌کنند ایران توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) را نقض کرده است. تحریم‌های جدید شامل موارد زیر می‌شود:
- حظر تسلیحاتی کامل: ممنوعیت فروش سلاح به ایران.
- ممنوعیت غنی‌سازی و بازفرآوری اورانیوم: توقف تمام فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری.
- محدودیت‌های موشکی: ممنوعیت فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک قادر به حمل کلاهک هسته‌ای.
- تحریم‌های فردی و مالی: ممنوعیت سفر برای ده‌ها مقام ایرانی، مسدود کردن دارایی‌های افراد و نهادها، و ممنوعیت تأمین هرگونه ماده‌ای که بتواند در برنامه هسته‌ای استفاده شود.
ایران هرگونه نیت ساخت سلاح هسته‌ای را انکار می‌کند و هشدار داده که این اقدام با “پاسخ سخت” روبرو خواهد شد. تهران تأکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است و حق استفاده از انرژی هسته‌ای را برای اهداف غیرنظامی دارد.
نقش روسیه و روابط مسکو-تهران
روسیه، به عنوان یکی از متحدان نزدیک ایران، از حق ایران برای انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز حمایت می‌کند. مسکو قبلاً بمباران سایت‌های هسته‌ای ایران توسط آمریکا و اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵ را محکوم کرده بود. سفیر روسیه در سازمان ملل، واسیلی نبنزیا، روز چهارشنبه (۱ اکتبر) صراحتاً گفت که روسیه “بازگشت تحریم‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد” و آن‌ها را غیرقانونی می‌داند. این موضع، تحریم‌ها را از نظر حقوقی باطل می‌خواند و هیچ تعهدی برای اجرای آن‌ها بر روسیه تحمیل نمی‌کند.
روسیه و چین، که هر دو از مخالفان اصلی این تحریم‌ها هستند، نتوانستند جلوی “اسنپ‌بک” را بگیرند، زیرا این مکانیسم ضدوتو است و توسط هر یک از امضاکنندگان برجام (آمریکا، بریتانیا، آلمان، فرانسه، روسیه یا چین) قابل فعال‌سازی است. با این حال، روسیه اخیراً با ایران قراردادی برای ساخت هشت نیروگاه هسته‌ای جدید تا سال ۲۰۴۰ امضا کرده، که نشان‌دهنده ادامه همکاری‌های انرژی هسته‌ای است.
واکنش‌های بین‌المللی و پیامدها
- اروپا: بریتانیا، فرانسه و آلمان این اقدام را برای جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران ضروری می‌دانند. آن‌ها ایران را متهم به نقض برجام و تأمین پهپاد برای جنگ روسیه در اوکراین کرده‌اند.
- آمریکا: واشنگتن از این تحریم‌ها حمایت می‌کند، اما خروج خود از برجام در ۲۰۱۸ را توجیه کرده و بر فشار حداکثری بر تهران تأکید دارد.
- چین: پکن نیز مانند روسیه، تحریم‌ها را محکوم کرده و از دیپلماسی برای حل بحران حمایت می‌کند.
- تحلیل‌گران: کارشناسان معتقدند این تحریم‌ها دیپلماسی هسته‌ای را پیچیده‌تر می‌کند و ممکن است ایران را به سمت انزوای بیشتر یا حتی خروج کامل از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) سوق دهد. تنش‌ها در خاورمیانه، تنها چند ماه پس از آتش‌بس اسرائیل-ایران در ژوئن، افزایش یافته است.
این بحران می‌تواند بر بازار انرژی جهانی تأثیر بگذارد، زیرا ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت است و هرگونه تشدید تنش‌ها می‌تواند قیمت‌ها را نوسانی کند.
