واریز مرحله جدید کالابرگ الکترونیکی برای دهک‌های ۱ تا ۷: حمایت معیشتی یا راه‌حل ناکافی؟
دولت در راستای سیاست‌های حمایتی خود، مرحله جدیدی از طرح کالابرگ الکترونیکی را برای دهک‌های درآمدی ۱ تا ۷ اجرایی کرد. این طرح که با هدف کاهش فشارهای اقتصادی بر اقشار کم‌درآمد و جبران بخشی از هزینه‌های معیشتی طراحی شده، به خانوارهای تحت پوشش امکان خرید کالاهای اساسی مانند برنج، روغن، مرغ، لبنیات، ماکارونی و قند را از فروشگاه‌های مجاز فراهم می‌کند. این خبر در تاریخ ۷ مهر ۱۴۰۴ در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای داشت و واکنش‌های متفاوتی را از سوی کاربران برانگیخت.
جزئیات طرح کالابرگ الکترونیکی
- مبلغ کالابرگ: برای هر فرد در خانوارهای تحت پوشش، مبلغ ۲۲۰ هزار تومان اعتبار خرید در نظر گرفته شده است. این مبلغ برای خرید کالاهای اساسی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی‌های متصل به سامانه کالابرگ قابل استفاده است.
- دهک‌های مشمول: خانوارهای دهک‌های درآمدی ۱ تا ۷ (بر اساس پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان) مشمول این طرح هستند. این دهک‌ها شامل اقشار کم‌درآمد و متوسط جامعه می‌شوند که تحت فشارهای تورمی قرار دارند.
- هدف طرح: جبران بخشی از هزینه‌های معیشتی، افزایش قدرت خرید کالاهای اساسی و کاهش تأثیر تورم بر سبد معیشتی خانوارها.
- روش استفاده: اعتبار کالابرگ از طریق کارت‌های بانکی سرپرست خانوار یا کد ملی قابل استفاده است. خریداران می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌های مجاز (مانند افق کوروش، رفاه و برخی سوپرمارکت‌های متصل) و استفاده از دستگاه‌های کارت‌خوان، خرید خود را انجام دهند.
- کالاهای مشمول: اقلام اساسی شامل برنج ایرانی و خارجی، روغن مایع، مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات (شیر، ماست، پنیر)، ماکارونی، شکر و قند.
چالش‌ها و مشکلات گزارش‌شده
با وجود استقبال برخی خانوارها از این طرح، گزارش‌هایی از مشکلات اجرایی و فنی مطرح شده است:
- تأخیر در واریز: برخی کاربران گزارش داده‌اند که اعتبار کالابرگ برای مهرماه هنوز به حساب آن‌ها واریز نشده یا با تأخیر واریز شده است.
- محدودیت فروشگاه‌های مجاز: تعداد محدود فروشگاه‌های متصل به سامانه، به‌ویژه در مناطق روستایی و شهرهای کوچک، دسترسی به کالابرگ را برای برخی خانوارها دشوار کرده است.
- محدودیت کالاها: برخی کاربران از محدود بودن تنوع کالاهای مشمول انتقاد کرده‌اند و معتقدند این اقلام پاسخگوی نیازهای متنوع خانوارها نیست.
- مشکلات فنی: خرابی دستگاه‌های کارت‌خوان، عدم شناسایی کد ملی یا مشکلات نرم‌افزاری در برخی فروشگاه‌ها از دیگر موانع گزارش‌شده است.
واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی
این موضوع با هشتگ #کالابرگ_الکترونیکی در پلتفرم‌هایی مانند ایکس، تلگرام و اینستاگرام به یکی از ترندهای پربحث تبدیل شد:
- نظرات مثبت: برخی کاربران این طرح را گامی مثبت برای حمایت از اقشار کم‌درآمد دانستند. یکی از کاربران در ایکس نوشت: «هرچند ۲۲۰ هزار تومان کمه، ولی تو این گرانی‌ها یه کمکیه برای خرید مایحتاج اولیه.» گروهی دیگر از حذف کاغذبازی‌های اداری و امکان استفاده مستقیم از کارت بانکی استقبال کردند.
- انتقادات: بسیاری از کاربران این مبلغ را در برابر تورم بالا (که طبق گزارش‌های غیررسمی به بیش از ۴۰ درصد رسیده) ناکافی دانستند. یکی از کاربران در ایکس نوشت: «۲۲۰ هزار تومن با این تورم مثل قطره‌ای تو دریاست! یه کیسه برنج هم نمیشه خرید.» برخی دیگر به مشکلات دسترسی به فروشگاه‌ها و محدودیت‌های کالاها اعتراض کردند و خواستار گسترش دامنه اقلام مشمول شدند.
- طنز و کنایه: برخی پست‌ها با طنز به این موضوع پرداختند. کاربری در تلگرام نوشت: «با کالابرگ می‌تونیم یه دونه مرغ بخریم، ولی برای خورشتش باید وام بگیریم!»
تحلیل و زمینه‌های مرتبط
طرح کالابرگ الکترونیکی از سال ۱۴۰۱ جایگزین یارانه نقدی برای برخی دهک‌ها شد و در سال ۱۴۰۴ با گسترش دامنه به دهک‌های ۱ تا ۷ ادامه یافت. این طرح در راستای سیاست‌های دولت برای مدیریت یارانه‌ها و کاهش اثرات حذف ارز ترجیحی (۴۲۰۰ تومانی) اجرا می‌شود. با این حال، افزایش نرخ ارز (که طبق پیش‌بینی‌ها ممکن است تا پایان سال ۱۴۰۴ به ۱۲۰ هزار تومان برسد) و تورم بالای کالاهای اساسی، اثرگذاری این طرح را کاهش داده است. به عنوان مثال:
- قیمت یک کیسه برنج ایرانی (۱۰ کیلوگرم) در مهر ۱۴۰۴ حدود ۱.۲ تا ۱.۵ میلیون تومان است.
- یک لیتر روغن مایع حدود ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان و یک کیلوگرم مرغ حدود ۱۰۰ هزار تومان قیمت دارد. با این حساب، اعتبار ۲۲۰ هزار تومانی برای هر فرد تنها بخشی از نیازهای ماهانه یک خانوار را پوشش می‌دهد.
توصیه‌ها برای استفاده بهتر
- بررسی اعتبار: خانوارها می‌توانند با مراجعه به سامانه حمایت (hami.mcls.gov.ir) یا تماس با شماره ۶۳۶۹، از وضعیت واریز اعتبار خود مطلع شوند.
- انتخاب فروشگاه‌های مجاز: فهرست فروشگاه‌های متصل به سامانه از طریق وب‌سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا اپلیکیشن «شما» قابل دسترسی است.
- مدیریت خرید: با توجه به محدودیت اعتبار، اولویت‌بندی خرید کالاهای ضروری مانند برنج و روغن توصیه می‌شود.
- پیگیری مشکلات: در صورت بروز مشکل در واریز یا استفاده از کالابرگ، با شماره ۶۳۶۹ یا سامانه شکایات وزارت تعاون تماس بگیرید.
جمع‌بندی
واریز مرحله جدید کالابرگ الکترونیکی برای دهک‌های ۱ تا ۷ در مهر ۱۴۰۴، با هدف حمایت از اقشار کم‌درآمد و جبران بخشی از هزینه‌های معیشتی اجرا شد. این طرح اگرچه برای برخی خانوارها کمک‌حال بوده، اما مبلغ ۲۲۰ هزار تومان در برابر تورم بالا و محدودیت‌های اجرایی، از سوی بسیاری از کاربران ناکافی توصیف شده است. واکنش‌های شبکه‌های اجتماعی نشان‌دهنده ترکیبی از استقبال محتاطانه و انتقاد از مشکلات اجرایی است. برای بهبود این طرح، دولت نیاز به گسترش فروشگاه‌های مجاز، افزایش تنوع کالاها و اطلاع‌رسانی شفاف‌تر دارد. برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید به وب‌سایت رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (mcls.gov.ir) مراجعه کنید.
